เขตพุทธาวาสและเขตสังฆาวาส
ในเขตสังฆาวาสมีสิ่งปลูกสร้างต่างๆ ดังต่อไปนี้
๑. กุฏิ คือ เรือนหรือตึกสำหรับเป็นที่อยู่ของพระภิกษุและสามเณร กุฏิทั่วไปมีลักษณะคล้ายกับเรือนทรงไทย ปลูกเป็นหลังยาว ๆ แล้วกั้นฝาประจันแบ่งเป็นห้อง ๆ เพื่อให้พระภิกษุหรือสามเณรอยู่ห้องละองค์ตามวินัยบัญญัติ กุฏิแต่ละหลังมักปลูกขึ้นเป็นหมู่ โดยหันด้านหน้าเข้าหากัน มีชานนอกเป็นพื้นโล่งเชื่อมถึงหน้ากุฏิทุกหลังพื้นที่ตรงกลางชานนอกมักสร้างเรือนโถงขึ้นหลังหนึ่งเรียกว่า “หอฉัน” สำหรับพระภิกษุและสามเณรปฏิบัติภัตกิจในแต่ละวันกฏิที่ปลูกสร้างเป็นลักษณะดังกล่าวนี้เรียกว่า “คณะหมู่” นิยมสร้างขึ้นให้เป็นที่อยู่สำหรับคณะสงฆ์ฝ่ายคันถธุระ คือคณะสงฆ์ที่เล่าเรียนพระคัมภีร์หรือการศึกษาพระปริยัติธรรมกับกุฏิอีกลักษณะหนึ่งที่ปลูกสร้างขึ้นแบบเรือนทรงไทย เป็นหลังโดดๆ และมีขนาดเล็ก มีพื้นที่ภายในกว้างพอสำหรับพระภิกษุรูปเดียวพำนักอยู่ได้ กุฏิลักษณะนี้อาจสร้างขึ้นได้หลายๆ หลัง แต่จัดให้อยู่ห่างๆ กันในบริเวณเดียวกัน หมู่กุฏิลักษณะนี้เรียกว่า “คณะกุฎิ์” นิยมสร้างขึ้นเพื่อให้เป็นที่อยู่สำหรับคณะสงฆ์ฝ่ายวิปัสสนาธุระ คือ คณะสงฆ์ที่ศึกษาด้านการเจริญวิปัสสนา หรือ กิจการของพระศาสนาในด้านการบำเพ็ญกรรมฐาน วัดแห่งหนึ่งอาจมีทั้งคณะหมู่ และคณะกุฎิ์แต่บางวัดอาจมีเพียงคณะเดียวเท่านั้น
๒. ศาลาการเปรียญ คือ สิ่งปลูกสร้างลักษณะคล้ายเรือนหลังใหญ่ ยกพื้นสูงเสมอศีรษะคนยืน มีเฉลียงโดยรอบ กั้นฝาแต่ละด้านเป็นฝาโปร่งๆ ภายในศาลาตอนที่อยู่ชิดฝา ด้านหนึ่งทำยกพื้นเป็น “อาสน์สงฆ์” สำหรับพระสงฆ์ขึ้นนั่งเจริญพระพุทธมนต์ตรงหัวอาสน์สงฆ์ด้านหนึ่งเป็นที่ตั้งพระพุทธรูปและเครื่องบูชา ศาลาการเปรียญได้รับการสร้างขึ้นด้วยวัตถุประสงค์เพื่อใช้เป็นสถานที่ศึกษาพระพุทธศาสนาสำหรับพระสงฆ์ในวันธรรมดากับบรรดาพุทธศาสนิกชนได้ใช้ประโยชน์ร่วมกันในการบำเพ็ญกุศลโนวันธรรมสวนะและวันสำคัญทางพุทธศาสนา
๓. หอกลอง - หอระฆัง คือ สิ่งปลูกสร้างที่มีลักษณะเป็นหอสูง ประกอบด้วยเสา ๔ ต้น ตั้งขึ้นไปรับพื้นหอ มีหลังคาคลุมตัวหอเปิดโล่งทั้ง ๔ ด้าน ทำพื้นเป็นชั้นและทำบันไดขึ้นไปจนสุดชั้นบน ที่เพดานชั้นบนแขวนระฆังไว้ ๑ ลูก ส่วนชั้นล่างลงมาแขวนกลองขนาดย่อมไว้ ๑ ลูก บางวัดอาจสร้างหอขึ้นสำหรับไว้กลองโดยเฉพาะ หอกลอง - หอระฆังนี้สร้างขึ้นโดยมีวัตถุประสงค์ให้เป็นสถานที่สำหรับตีระฆังและตีกลองเพื่อแจ้งเวลาแก่พระสงฆ์ให้ทราบสำหรับทำ “วัตรปฏิบัติ” ประจำวันตามปกติ ในเวลากลางวันจะตีกลอง ส่วนกลางคืนจะตีระฆัง สาเหตุที่ต้องทำเป็นหอสูงๆ ก็เพื่อที่จะให้เสียงดังไปไกล ๆ บรรดาชาวบ้านในละแวกวัดจะได้ทราบเวลาระหว่างวันและคืนด้วย
๔. ศาลาบาตร คือ สิ่งปลูกสร้างขนาดเล็ก มีลักษณะเป็นแคร่ หรือฐานก่ออิฐยกพื้นมีความสูงเสมอเอว และกว้างพอตั้งบาตรได้ความยาวไม่จำกัด แต่ต้องมีหลังคาคลุมตลอด ศาลาบาตรนี้มักสร้างไว้ใกล้กับศาลาการเปรียญ สำหรับเป็นที่ตั้งบาตรเรียงรายเป็นแถว เพื่อรอรับบรรดาพุทธศาสนิกชนมาตักบาตรในวันธรรมสวนะ และวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา
๕. เว็จกุฎี คือ สิ่งปลูกสร้างซึ่งใช้เป็นที่สำหรับพระสงฆ์และสามเณรถ่ายอุจจาระ และปัสสาวะ แต่เดิมสร้างขึ้นลักษณะคล้ายเรือนทรงไทย โดยทำเป็นหลังยาวๆ ขนาดเล็ก ยกพื้นสูง หน้าเรือนมีระเบียงแคบทอดไปตามยาว ภายในเรือนกั้นฝาแบ่งเป็นห้องเล็กๆ พอนั่งถ่ายทุกข์ได้เฉพาะตัว ด้านหน้าเปิดเป็นช่องประตูแต่ไม่มีบานปิด มีแต่แผงไม้ขนาดสูงเสมอหัวเข่ากั้นขวางไว้ เพื่อกันไม่ให้คนที่อยู่ภายนอกมองเห็นคนที่อยู่ภายในได้ พื้นตรงกลางห้องเจาะทำช่องกลมๆ ไว้สำหรับถ่ายอุจจาระ และมีแผ่นไม้เซาะเป็นรางรองรับปัสสาวะให้ไหลไปตามรางซึ่งยาวลอดรูฝาด้านหลังไปตกข้างนอกห้องใต้ถุนเว็จกุฎีก่ออิฐเป็นฝาล้อมไว้กันอุจาด เว็จกุฎีลักษณะที่อธิบายมานี้ ปัจจุบันไม่ค่อยมีให้เห็น เนื่องจากเปลี่ยนมาใช้ส้วมแบบสมัยใหม่กันเป็นส่วนมาก
วัดไทยแต่ละแห่งที่ได้สร้างขึ้นในแต่ละสมัย บางวัดอาจมีสิ่งปลูกสร้างต่างๆ ดังที่ได้อธิบายมาแล้วข้างต้นอย่างครบถ้วน หรืออาจจะมีเฉพาะสิ่งที่สมควรแก่หน้าที่และประโยชน์ ทั้งนี้ไม่จำกัดว่าแต่ละวัดต้องมีสิ่งปลูกสร้างทุกสิ่งดังที่ได้แสดงไว้
อนึ่ง วัดไทยในอดีตนั้นยังได้รับการกำหนดที่ตั้งวัดที่ต่างกันไปตามคตินิยมในพุทธศาสนา คือ วัตประเภทหนึ่งได้รับการสร้างขึ้นภายในเมือง เพื่อใช้เป็นศาสนสถานสำหรับพระสงฆ์ฝ่ายคันถธุระได้พำนักเรียกว่า วัดประเภท “คามวาสี” คืออยู่ร่วมกับหมู่บ้าน ส่วนวัดอีกประเภทหนึ่งไปตั้งอยู่ในเขตป่านอกเมือง ซึ่งไกลออกไปประมาณ๕๐๐ ชั่วคันธนู เป็นศาสนสถานสำหรับพระสงฆ์ฝ่ายวิปัสสนาธุระ เรียกว่า วัดประเภท “อรัญวาสี” คืออยู่ตามป่าห่างจากชุมชน
วัดไทยสร้างขึ้นโดยพุทธศาสนิกชนได้ร่วมกันบริจาคทรัพย์และกำลังกายสร้างขึ้นถวายไว้เพื่อธำรงพระพุทธศาสนา เป็นสถานที่พำนักของพระสงฆ์ผู้รับภาระหน้าที่รักษาและเผยแผ่พระพุทธศาสนาและเป็นสถานศึกษาสำหรับการอบรมจิตใจแก่พุทธศาสนิกชนทั้งเด็กและผู้ใหญ่ วัดจึงได้รับการจัดสร้างขึ้นเป็นจำนวนมาก โดยวัดที่พระเจ้าแผ่นดินและพระบรมวงศานุวงศ์โปรดให้สร้างขึ้นจัดเป็น พระอารามหลวง หรือวัดหลวง ตลอดจนวัดที่บรรดาขุนนางหรือคหบดีจัดสร้างขึ้น แล้วถวายพระเจ้าแผ่นดินเพื่อทรงรับไว้ในพระบรมราชูปถัมภ์ ก็จัดเป็นพระอารามหลวงด้วยเช่นกัน ส่วนวัดที่ราษฎรร่วมกันสร้างขึ้นโดยทั่วไปนั้นเรียกว่า วัดราษฎร์
วัดไทยจึงมีความสำคัญในฐานะที่เป็นพุทธศาสนสถาน คือเป็นสถานที่โดยเฉพาะของบรรดาพุทธศาสนิกชนที่ควรให้ความนับถือและแสดงการคารวะนับตั้งแต่ย่างเข้าเขตของวัด แม้แต่วัดร้างที่อยู่ในสภาพปรักหักพังก็ควรนับถือว่าเป็นพุทธศาสนสถานเพราะปูชนียสถานและปูชนียวัตถุที่ยังคงเหลืออยู่บ้างานวัดร้างนั้น ล้วนแต่เป็น “พุทธานุสรณ์” สำหรับบรรดาพุทธศาสนิกชนได้ถือเอาเป็นอนุสติ และเห็นถึงความสำคัญของพระรัตนตรัย มิใช่จะเห็นเป็นเพียงเศษอิฐเศษปูนในลักษณะของโบราณสถานเท่านั้น
รับเหมาออกแบบก่อสร้างวัด พระใหญ่ โบสถ์ วิหาร เจดีย์ ปั้นพญานาค พร้อมเซนต์ยื่นขออนุญาติงานบูรณะซ่อมแซม หลังคาพระอุโบสถ ประตูโขง หอระฆัง เมรุเผาศพ ศาลาการเปรียญ ศาลาวัด สร้างซุ้มประตู
ก่อสร้างพระใหญ่
ก่อสร้างโบสถ์วิหาร
ก่อสร้างเจดีย์
ปั้นพญานาค
ก่อสร้างประตูโขง
ก่อสร้างหอระฆัง
ก่อสร้างเมรุเผาศพ
ก่อสร้างศาลาการเปรียญ
ติดต่อสอบถาม
สร้างศาลาการเปรียญเชียงราย
สร้างศาลาการเปรียญเชียงใหม่
สร้างศาลาการเปรียญน่าน
สร้างศาลาการเปรียญพะเยา
สร้างศาลาการเปรียญแพร่
สร้างศาลาการเปรียญแม่ฮ่องสอน
สร้างศาลาการเปรียญลำปาง
สร้างศาลาการเปรียญลำพูน
สร้างศาลาการเปรียญอุตรดิตถ์
สร้างศาลาการเปรียญกาฬสินธุ์
สร้างศาลาการเปรียญขอนแก่น
สร้างศาลาการเปรียญชัยภูมิ
สร้างศาลาการเปรียญนครพนม
สร้างศาลาการเปรียญนครราชสีมา
สร้างศาลาการเปรียญบึงกาฬ
สร้างศาลาการเปรียญบุรีรัมย์
สร้างศาลาการเปรียญมหาสารคาม
สร้างศาลาการเปรียญมุกดาหาร
สร้างศาลาการเปรียญยโสธร
สร้างศาลาการเปรียญร้อยเอ็ด
สร้างศาลาการเปรียญเลย
สร้างศาลาการเปรียญสกลนคร
สร้างศาลาการเปรียญสุรินทร์
สร้างศาลาการเปรียญศรีสะเกษ
สร้างศาลาการเปรียญหนองคาย
สร้างศาลาการเปรียญหนองบัวลำภู
สร้างศาลาการเปรียญอุดรธานี
สร้างศาลาการเปรียญอุบลราชธานี
สร้างศาลาการเปรียญอำนาจเจริญ
สร้างศาลาการเปรียญกำแพงเพชร
สร้างศาลาการเปรียญชัยนาท
สร้างศาลาการเปรียญนครนายก
สร้างศาลาการเปรียญนครปฐม
สร้างศาลาการเปรียญนครสวรรค์
สร้างศาลาการเปรียญนนทบุรี
สร้างศาลาการเปรียญปทุมธานี
สร้างศาลาการเปรียญพระนครศรีอยุธยา
สร้างศาลาการเปรียญพิจิตร
สร้างศาลาการเปรียญพิษณุโลก
สร้างศาลาการเปรียญเพชรบูรณ์
สร้างศาลาการเปรียญลพบุรี
สร้างศาลาการเปรียญสมุทรปราการ
สร้างศาลาการเปรียญสมุทรสงคราม
สร้างศาลาการเปรียญสมุทรสาคร
สร้างศาลาการเปรียญสิงห์บุรี
สร้างศาลาการเปรียญสุโขทัย
สร้างศาลาการเปรียญสุพรรณบุรี
สร้างศาลาการเปรียญสระบุรี
สร้างศาลาการเปรียญอ่างทอง
สร้างศาลาการเปรียญอุทัยธานี
สร้างศาลาการเปรียญจันทบุรี
สร้างศาลาการเปรียญฉะเชิงเทรา
สร้างศาลาการเปรียญชลบุรี
สร้างศาลาการเปรียญตราด
สร้างศาลาการเปรียญปราจีนบุรี
สร้างศาลาการเปรียญระยอง
สร้างศาลาการเปรียญสระแก้ว
สร้างศาลาการเปรียญกาญจนบุรี
สร้างศาลาการเปรียญตาก
สร้างศาลาการเปรียญประจวบคีรีขันธ์
สร้างศาลาการเปรียญเพชรบุรี
สร้างศาลาการเปรียญราชบุรี
สร้างศาลาการเปรียญกระบี่
สร้างศาลาการเปรียญชุมพร
สร้างศาลาการเปรียญตรัง
สร้างศาลาการเปรียญนครศรีธรรมราช
สร้างศาลาการเปรียญนราธิวาส
สร้างศาลาการเปรียญปัตตานี
สร้างศาลาการเปรียญพังงา
สร้างศาลาการเปรียญพัทลุง
สร้างศาลาการเปรียญภูเก็ต
สร้างศาลาการเปรียญระนอง
สร้างศาลาการเปรียญสตูล
สร้างศาลาการเปรียญสงขลา
สร้างศาลาการเปรียญสุราษฎร์ธานี
สร้างศาลาการเปรียญยะลา
สร้างศาลาการเปรียญกรุงเทพมหานคร
สร้างศาลาการเปรียญคลองสาน
สร้างศาลาการเปรียญคลองสามวา
สร้างศาลาการเปรียญคลองเตย
สร้างศาลาการเปรียญคันนายาว
สร้างศาลาการเปรียญจอมทอง
สร้างศาลาการเปรียญดอนเมือง
สร้างศาลาการเปรียญดินแดง
สร้างศาลาการเปรียญดุสิต
สร้างศาลาการเปรียญตลิ่งชัน
สร้างศาลาการเปรียญทวีวัฒนา
สร้างศาลาการเปรียญทุ่งครุ
สร้างศาลาการเปรียญธนบุรี
สร้างศาลาการเปรียญบางกอกน้อย
สร้างศาลาการเปรียญบางกอกใหญ่
สร้างศาลาการเปรียญบางกะปิ
สร้างศาลาการเปรียญบางคอแหลม
สร้างศาลาการเปรียญบางซื่อ
สร้างศาลาการเปรียญบางนา
สร้างศาลาการเปรียญบางพลัด
สร้างศาลาการเปรียญบางรัก
สร้างศาลาการเปรียญบางเขน
สร้างศาลาการเปรียญบางแค
สร้างศาลาการเปรียญบึงกุ่ม
สร้างศาลาการเปรียญปทุมวัน
สร้างศาลาการเปรียญประเวศ
สร้างศาลาการเปรียญป้อมปราบศัตรูพ่าย
สร้างศาลาการเปรียญพญาไท
สร้างศาลาการเปรียญพระนคร
สร้างศาลาการเปรียญพระโขนง
สร้างศาลาการเปรียญภาษีเจริญ
สร้างศาลาการเปรียญมีนบุรี
สร้างศาลาการเปรียญยานนาวา
สร้างศาลาการเปรียญราชเทวี
สร้างศาลาการเปรียญราษฎร์บูรณะ
สร้างศาลาการเปรียญลาดกระบัง
สร้างศาลาการเปรียญลาดพร้าว
สร้างศาลาการเปรียญวังทองหลาง
สร้างศาลาการเปรียญวัฒนา
สร้างศาลาการเปรียญสวนหลวง
สร้างศาลาการเปรียญสะพานสูง
สร้างศาลาการเปรียญสัมพันธวงศ์
สร้างศาลาการเปรียญสาทร
สร้างศาลาการเปรียญสายไหม
สร้างศาลาการเปรียญหนองจอก
สร้างศาลาการเปรียญหนองแขม
สร้างศาลาการเปรียญหลักสี่
สร้างศาลาการเปรียญห้วยขวาง
สร้างศาลาการเปรียญเมืองนครปฐม
สร้างศาลาการเปรียญกำแพงแสน
สร้างศาลาการเปรียญดอนตูม
สร้างศาลาการเปรียญนครชัยศรี
สร้างศาลาการเปรียญบางเลน
สร้างศาลาการเปรียญพุทธมณฑล
สร้างศาลาการเปรียญสามพราน
สร้างศาลาการเปรียญเมืองนนทบุรี
สร้างศาลาการเปรียญบางกรวย
สร้างศาลาการเปรียญบางบัวทอง
สร้างศาลาการเปรียญบางใหญ่
สร้างศาลาการเปรียญปากเกร็ด
สร้างศาลาการเปรียญไทรน้อย
สร้างศาลาการเปรียญเมืองปทุมธานี
สร้างศาลาการเปรียญคลองหลวง
สร้างศาลาการเปรียญธัญบุรี
สร้างศาลาการเปรียญลาดหลุมแก้ว
สร้างศาลาการเปรียญลำลูกกา
สร้างศาลาการเปรียญสามโคก
สร้างศาลาการเปรียญหนองเสือ
สร้างศาลาการเปรียญเมืองสมุทรปราการ
สร้างศาลาการเปรียญบางพลี
สร้างศาลาการเปรียญบางเสาธง
สร้างศาลาการเปรียญพระประแดง
สร้างศาลาการเปรียญพระสมุทรเจดีย์
สร้างศาลาการเปรียญเมืองระยอง
สร้างศาลาการเปรียญนิคมพัฒนา
สร้างศาลาการเปรียญเขาชะเมา
สร้างศาลาการเปรียญบ้านฉาง
สร้างศาลาการเปรียญปลวกแดง
สร้างศาลาการเปรียญวังจันทร์
สร้างศาลาการเปรียญแกลง
สร้างศาลาการเปรียญเมืองชลบุรี
สร้างศาลาการเปรียญเกาะจันทร์
สร้างศาลาการเปรียญบางละมุง
สร้างศาลาการเปรียญบ่อทอง
สร้างศาลาการเปรียญบ้านบึง
สร้างศาลาการเปรียญพนัสนิคม
สร้างศาลาการเปรียญพานทอง
สร้างศาลาการเปรียญศรีราชา
สร้างศาลาการเปรียญสัตหีบ
สร้างศาลาการเปรียญหนองใหญ่
สร้างศาลาการเปรียญเกาะสีชัง
สร้างศาลาการเปรียญเมืองสมุทรสาคร
สร้างศาลาการเปรียญกระทุ่มแบน
สร้างศาลาการเปรียญบ้านแพ้ว
สร้างศาลาการเปรียญมหาชัย
สร้างศาลาการเปรียญเมืองสมุทร
สร้างศาลาการเปรียญอัมพวา
สร้างศาลาการเปรียญบางคนที
สร้างศาลาการเปรียญเมืองราชบุรี
สร้างศาลาการเปรียญบ้านคา
สร้างศาลาการเปรียญจอมบึง
สร้างศาลาการเปรียญดำเนินสะดวก
สร้างศาลาการเปรียญบางแพ
สร้างศาลาการเปรียญบ้านโป่ง
สร้างศาลาการเปรียญปากท่อ
สร้างศาลาการเปรียญวัดเพลง
สร้างศาลาการเปรียญสวนผึ้ง
สร้างศาลาการเปรียญโพธาราม
สร้างศาลาการเปรียญเมืองฉะเชิงเทรา
สร้างศาลาการเปรียญคลองเขื่อน
สร้างศาลาการเปรียญท่าตะเกียบ
สร้างศาลาการเปรียญบางคล้า
สร้างศาลาการเปรียญบางน้ำเปรี้ยว
สร้างศาลาการเปรียญบางปะกง
สร้างศาลาการเปรียญบ้านโพธิ์
สร้างศาลาการเปรียญพนมสารคาม
สร้างศาลาการเปรียญราชสาส์น
สร้างศาลาการเปรียญสนามชัยเขต
สร้างศาลาการเปรียญแปลงยาว
สร้างศาลาการเปรียญเมืองนครนายก
สร้างศาลาการเปรียญปากพลี
สร้างศาลาการเปรียญบ้านนา
สร้างศาลาการเปรียญองครักษ์
